Khi mới bắt đầu học Phật theo truyền thống Theravāda, không ít hành giả khi nghe danh xưng “Tam Tạng Kinh Điển” thường cảm thấy e ngại vì sự đồ sộ và phức tạp. Có cảm tưởng đây là kho tàng chỉ dành riêng cho chư Tăng và các nhà nghiên cứu giáo lý. Thực ra, nếu nhìn đúng cách, Tam Tạng không hề xa lạ. Có thể ví nó như một kim chỉ nam toàn diện cho người tu tập, giúp hành giả định hướng rõ ràng và không bị sai đường.
Khám phá định nghĩa về Tam Tạng
Tam Tạng (Tipiṭaka) theo nghĩa đen là “ba cái giỏ”, hàm ý ba nhóm lớn để chứa và hệ thống hóa lời dạy của Đức Phật.
Ba bộ phận chính yếu đó là:
Bộ Tạng Luật (Vinaya Piṭaka)
Sutta Piṭaka – Tạng Kinh
Bộ Tạng Vi Diệu Pháp (Abhidhamma Piṭaka)
Toàn bộ các bản văn Tipiṭaka được lưu truyền bằng ngôn ngữ Pāḷi trong truyền thống Nguyên thủy, được đánh giá là hệ thống kinh điển uy tín, phản ánh chính xác nhất những lời thuyết giảng của Đức Phật.
2. Tạng Luật – Nền tảng của đời sống tu tập
Mặc dù Tạng Luật tập trung vào giới luật của hàng xuất gia, nhưng cư sĩ thấu hiểu Luật sẽ có nền tảng tu tập rất kiên cố.
Mục đích cốt yếu của giới luật không nằm ở sự ràng buộc, mà nhằm:
Duy trì sự trong sạch trong nếp sống
Hóa giải những mâu thuẫn và rắc rối
Thiết lập nền tảng cho sự phát triển của Định và Tuệ
Nói một cách ngắn gọn:
Luật đóng vai trò như khung sườn an toàn cho thân nghiệp và khẩu nghiệp
Với người mới học Phật, chỉ cần nắm tinh thần:
Quy luật gieo nhân gặt quả qua hành động
Biết rõ các ranh giới đạo đức
Phát triển tính kỷ luật và ý thức cá nhân
Trải nghiệm Tạng Kinh qua những lời dạy trực tiếp
Sutta Piṭaka thường là bộ tạng gần gũi nhất đối với các hàng cư sĩ.
Kho tàng này bao gồm:
Những bài giảng đạo của Đức Thế Tôn
Các cuộc đàm luận giữa Ngài với các vị đệ tử, giới quyền quý, thường dân và các đạo sư khác
Lời dạy trực diện về bản chất của đau khổ và lộ trình đoạn tận khổ đau
Tạng Kinh được chia thành 5 bộ lớn (Nikāya), trong đó:
Có kinh dài, kinh trung, kinh ngắn
Chứa đựng những hướng dẫn hành trì thực tế như Pháp Cú hay Tứ Niệm Xứ
Nhiều bản kinh tập trung tháo gỡ các vấn đề thiết thực của con người
Có thể nói:
Tạng Kinh = con đường được chỉ rõ bằng lời nói, ví dụ và kinh nghiệm sống
Hành giả sơ cơ nên ưu tiên tiếp cận Tạng Kinh trước tiên.
Khám phá Tạng Vi Diệu Pháp: Bản đồ chi tiết về tâm thức
Mặc dù Abhidhamma là nội dung có tính trừu tượng và đòi hỏi tư duy cao, nhưng đây lại là phần uyên thâm nhất.
Nếu ví:
Tạng Kinh trả lời cho câu hỏi “Đức Phật đã dạy những gì”
Thì Vi Diệu Pháp giải thích “Các quy luật của Pháp vận động ra sao”
Abhidhamma cung cấp cái nhìn chi ly về:
Bản chất thực sự của tâm thức
Một sát-na tâm gồm những yếu tố nào?
Cội nguồn phát sinh các triền cái tham, sân, si
Nghiệp được tạo và read more trổ quả ra sao?
Đối với người vừa khởi sự:
Không nhất thiết phải ép mình học Vi Diệu Pháp từ sớm
Tuy nhiên, việc biết đến sự tồn tại của nó sẽ giúp ta có cái nhìn lý tính, tránh mê tín hay hiểu sai giáo lý
Làm thế nào để kết nối Tam Tạng với Tam Học?
Một cách rất dễ nhớ:
Luật Tạng là nền tảng của Giới học
Sutta Piṭaka hướng đến Định (Samādhi)
Vi Diệu Pháp là phương tiện rèn luyện Tuệ học
Hệ thống Tam Tạng là một chỉnh thể thống nhất, trong đó các phần tương trợ nhau:
Khi Giới hạnh trang nghiêm thì tâm Định mới có chỗ nương tựa
Nhờ năng lực của Định mà trí Tuệ mới được phát sinh
Nhờ có Tuệ mà hành giả hiểu được giá trị của Giới và giữ gìn một cách tự nhiên
Cách thức tiếp cận Tipiṭaka hiệu quả cho hành giả sơ cơ
Hướng đi đơn giản cho bạn:
Đừng tạo áp lực phải thông thạo mọi thứ cùng một lúc
Hãy học theo thứ tự:
Thấu hiểu giá trị của sự kỷ luật trong tâm hồn
Ứng dụng các bài Kinh để quán chiếu thực tế cuộc sống
Khi đủ duyên, tiếp cận Vi Diệu Pháp để đào sâu trí tuệ
Tipiṭaka không tồn tại để làm giàu vốn tri thức lý thuyết, mà để:
thực hiện cuộc cách mạng tâm linh nơi thân, miệng và ý mỗi ngày